Elk land heeft zo zijn eigen politieke tegenstrijdigheden. In amerika wordt Donald Trump omarmd door zwaar gelovige evangelisten, ook al heeft hij in zijn leven alles gedaan dat god verboden heeft. In nederland komen er elk jaar talloze verstikkende regeltjes bij, ook al is het liberaal geachte VVD al jaren aan de macht. Nergens echter zijn de tegenstrijdigheden zo groot als in China. Dat land is communistisch, ook al is het de voedingsbodem voor het moderne kapitalisme zoals we het vandaag de dag kennen.
Ik heb een lange tijd gedacht dat China niet echt communistisch was en het gedachtegoed van iemand als Mao Zedong er niet meer toe deed in China. Ook al zie je zijn portret op elke vorm van geld en hangt zijn hoofd levensgroot in de hoofdstad op het Tiananmen plein. Ik dacht: ‘ach, dat is allemaal maar symboliek’.
De laatste jaren echter sprak ik met steeds meer Chinezen die me lieten weten dat dit niet zo was. Dat Mao nog steeds een grote status geniet als leider. Ik sprak zelfs met oudere mensen die met nostalgische gevoelens terug keken op de Mao tijd. Waarom in hemelsnaam?’
Het boek: ‘China’s new red guards; the return of radicalism and the rebirth of mao zedong’ geeft een goed overzicht van wie het zijn die zo verlangen naar Mao, wat hun invloed is en waarom zij bestaan en worden gedoogd in het moderne China ondanks hun soms hevige kritiek op de regering.
Nadat Mao Zedong overleed in de 1976 stond de toemallige regering voor een lastige keuze: Aan de ene kant wilde ze een herhaling van de culturele revolutie voorkomen, velen hadden zelf geleden tijdens die revolutie, aan de ander kant konden ze Mao Zedong niet te streng veroordelen want hij was de oprichter van de partij en het nieuwe China. Uiteindelijk vonden ze vier zondenbokken genaamd: de bende van vier. De meest bekende van die vier was Mao’s laatste vrouw Jiang Qing (江青). Zij werden veroordeeld tot lange straffen. Mao zelf werd voorlopig ongemoeid gelaten.
Omdat er nooit echt met het verleden werd afgerekend ontstonden er twee grote bewegingen in de Chinese partij: De linkse conservatieven (Maoisten) en de rechtse progressieven (diegenen die het land wilden hervormen). Het politiek landschap is dus precies tegenovergesteld aan dat van de Verenigde Staten.
De conservatieven zijn in Amerika rechts, in China zijn ze links. De progressieven zijn in China rechts, in de Verenigde Staten zijn ze links. De nieuwe Maoisten zijn extreem links en net als hun extreem rechtse (alt-right) amerikaanse tegenhangers zijn ze voornamelijk te vinden op het internet. Zowel alt-right als de nieuwe Maoisten zijn enorm gegroeid door economische onvrede. In china heeft het kapitalisme veel mensen enorm rijk gemaakt, maar velen zijn ook economisch niet heel veel beter af dan onder Mao en onder hem werd er niet op je neergekeken als je arm was.
Het boek beschrijft een populaire site genaamd: Utopia. Waarin de ongenoegens van ongelijkheid en armoede worden versterkt. De boosdoener? De buitenlandse invloed op de richting van China en de partij. Als ook het onjuiste beeld dat van Mao en China bestaat in het buitenland
De site wordt naast invloedrijk ook steeds radicaler. Uiteindelijk roept Utopia op tot de arrestatie van iedere schrijver die zich negatief over Mao Zedong uitlaat en het opheffen van rechts georienteerde dagbladen, organisaties en internetsites. Omdat ze zich op de autoriteit van Mao Zedong beroepen is het lastig voor de regering om hen te censureren al zijn natuurlijk ook grenzen waar zij niet over heen kunnen gaan.
Elke Chinese leider moet een een balans vinden tussen de linkse en de rechtse tak van de partij. Rechts vanwege de economische ontwikkeling, links vanwege de ideologische zuiverheid van de partij. De ideologie van Mao. Wat het boek wel duidelijk maakt is dat links veel aan invloed heeft gewonnen de afgelopen jaren en dat komt ook overeen met mijn eigen ervaringen.
Voor iedereen die meer wil begrijpen over wat er nu gaande is in China en waarom Xi Jinping bepaalde beslissingen neemt is dit het boek om te lezen. Wel een waarschuwing: het is niet erg toegankelijk wanneer je geen basiskennis hebt van de Chinese moderne geschiedenis. Mocht je dat nog niet hebben dan zijn er betere alternatieven te vinden; dan is het beter om dit boek even op je lijstje te zetten en wat later te lezen.
Comments