China in tien woorden, Yu Hua.

China in tien woorden, die titel doet wat potsierlijk aan. Hoe kun je zo'n groot en complex land in slechts tien woorden vangen? De schrijver Yu Hua geeft een elegant antwoord op die vraag in de eerste introductie bladzijdes van zijn boek：

"Als ik een poging zou doen om aandacht te schenken aan elk aspect van het moderne China dan zou er geen einde komen aan mijn streven en het boek zou langer voortduren dan Duizend-en-een-nacht, dus limiteer ik mijzelf tot slechts tien woorden, maar dit minieme lexicon geeft mij tien paar ogen waarmee ik het hedendaags Chinese tafareel vanuit verschillende hoeken kan bekijken"

Toen ik in 2008 voor het eerst Mandarijn studeerde in Beijing raadde onze Chinese lerares het boek Broers aan, toen de studenten in mijn klas haar vroegen welke Chinese boeken we zouden moeten lezen. Het boek was geschreven door Yu Hua en een regelrechte bestseller destijds. Achteraf gezien was het advies ietswat misplaatst, want hoewel Yu een soepele schrijfstijl heeft was ons niveau ver van voldoende om zijn boeken te kunnen lezen. Misschien bedoelde ze te zeggen dat we het boek zouden moeten lezen in een vertaling. Hoe dan ook, ik ben er nooit aan toe gekomen. China in tien woorden is dan ook het eerste boek dat ik lees van zijn hand.

Wat meteen opvalt is dat dit boek zeer persoonlijk is, waarmee ik niet wil zeggen dat het geen goede beschrijving is van het moderne china, want dat is het wel. Echter het is ook een omschrijving van het leven van Yu Hua. Die inmiddels zestig jaar oud is en dus viel zijn jeugd in het midden van de culturele revolutie. Het boek bestaat dan ook uit talloze verhalen over die revolutie en welke invloed het heeft gehad op het moderne China. In veel van die verhalen speelt de schrijver in kwestie een rol, soms ook een kwalijke rol.

Zoals gezegd het boek is opgedeeld in tien woorden. Elk woord is de titel van een persoonlijk essay over het leven van Yuhua in China en over het land zelf. De tien woorden zijn:

人民 = Het volk

领袖 = De leider

阅读 = Lezen

写作 = Schrijven

鲁迅 = Lu Xun（een zeer beroemde Chinese schrijver uit de vorige eeuw)

革命 = Revolutie

差距 = Verschillen

草根 = Grassroots

山寨 = Namaak

忽悠 = Oplichten

De eerste zes hoofdstukken gaan voornamelijk over het recente verleden, de laatste vier gaan voornamelijk over het hedendaagse China. Mocht je geinteresseerd zijn in de recente geschiedenis van China van de jaren zestig tot nu, dan geeft dit boek een uitstekend overzicht van het leven van de gewone man. Yu Hua is een begaafd schrijver die met enkele zinnen enorm rijke beelden kan scheppen.

Wel een kleine waarschuwing: hoewel de schrijver een lichte pen heeft staat dit boek vol met onrechtvaardigheden, gruwelijke gebeurtenissen en hartverscheurend drama. Je zou denken dat deze vooral te vinden te zijn in de hoofdstukken die zich afspelen tijdens de Culturele revolutie, maar in die tijd deelde iedereen mee in hetzelfde naargeestige lot. Yuhua bewaart het meest sombere verhaal voor zijn hoofdstuk: verschillen. Daar schrijft hij:

"Een langdurig werkloze man en zijn vrouw lopen buiten met hun jonge zoon. Ze komen langs een fruitkraam; de jongen ziet dat de bananen goedkoop zijn en vraagt of zijn ouders er een kunnen kopen, maar het kleingeld dat ze in hun zakken hebben zitten is niet genoeg om een banaan te kopen en dus duwen ze hem voort. De jongen begint te huilen, het is zo lang geleden dat hij een banaan heeft gehad. Hij huilt de hele weg naar huis en blijft thuis huilen. Zijn vader, geërgerd, slaat hem. Zijn moeder rent naar hen toe en duwt vader weg. Ze beginnen ruzie te maken. De harde woorden en het oneindige gehuil van de jongen worden de vader plotseling teveel, hij haat zichzelf, hoe nutteloos hij is, hoe werkeloos hij is, de leegheid van zijn zakken. Hij loopt het balkon op en gooit zichzelf over de rand zonder zelfs maar een laatste blik te werpen. Zijn vrouw schreeuwt rent naar buiten, naar beneden de lange trap af, knielt op de grond houdt haar man's hoofd vast, snikt, roept zijn naam en voelt dat het leven hem verlaat. Minuten gaan voorbij, ze herpakt zich, legt het kapotte lichaam neer en drukt op de liftknop. In het appartement huilt haar zoon nog steeds, ze zoekt een stuk touw, plaatst een stoel in het midden van de kamer, knoopt het touw vast aan een plafondhaak. Haar zoon zit in de kamer en kijkt haar aan verbijsterd, dus ze springt van de stoel af, draait zijn stoel van haar af en klimt terug op haar stoel, maakt het touw vast voor ze de stoel weg trapt."