China vergeet zowel de economische groei als het ‘een land, twee systemen principe’

In China worden er elk jaar twee vergaderingen (两会) gehouden door het nationaal volkscongress en de politieke consultatieve conferentie van het Chinese volk. In deze vergaderingen worden de belangrijkste zaken besproken en de doelen gesteld voor het komende jaar. Dit jaar werden deze vergaderingen twee maanden later dan normaal gehouden vanwege de Covid-19 uitbraak.

In deze tijden zou je verwachten dat Covid 19 het hoogst op de agenda zou staan en het meeste nieuws zou genereren, maar niets is minder waar. Het meeste nieuws zowel nationaal als internationaal ging over Hong Kong. Mij zelf vielen twee dingen op.

1. Er werden geen BBP doelen gesteld.

Het bruto binnenlands product (BBP) is de laatste decennia het paradepaardje van de Chinese overheid geweest. Elk jaar kon de Chinese regering weer laten zien dat het haar doelen had gehaald. Hoewel je vragen kon stellen over de betrouwbaarheid van die BBP cijfers stond voor iedereen een ding wel vast. De Chinese economie was aan een ongekende opmars bezig.

Het is dertig jaar geleden dat er voor het laatst geen BBP doelen werden gesteld door de Chinese overheid. Volgens de Chinese overheid komt dit door Covid-19, maar volgens mij is er meer aan de hand. Voor we het daar over hebben moeten we eerst even hebben over het tweede punt dat me opviel:

2. Nieuwe nationale wet wordt aangenomen met als doel terrorisme, subversieve activiteiten en buitenlande invloed tegen te gaan.

Het zal niemand ontgaan zijn dat er vorige jaar vele demonstraties en ongeregelheden hebben plaats gevonden in Hong Kong. Mocht je daar meer over willen weten dan kun je naar deze Uit China podcast luisteren.

De oplossing voor deze demonstraties en ongeregeldheden is, volgens de leiders uit Beijing, deze nieuwe wet. De wet maakt het mogelijk om direct in te grijpen bij vermoeden van terrorisme, subversieve activiteiten en buitenlandse invloed in Hong Kong. Dit gaat direct tegen het befaamde: ‘een land, twee systemen principe’ (一国两制）wat inhoud dat Hong Kong tot 2047 hun eigen wetgeving heeft als onderdeel van het land China.

Terrorisme, subversieve activiteiten en buitenlandse invloed zijn drie zeer brede begrippen zonder duidelijke afbakkening of definities. De Chinese regering zegt hier mee dus dat ze nu al kunnen doen wat ze willen en zich niet hoeven te houden aan de Hong Kongnese wetgeving ook wel ‘basic law’ genoemd, omdat deze nieuwe wet voor de gehele natie geldt. Hiermee heft de regering feitelijk het 'een land, twee systemen principe' op, ook al zijn we nog 27 jaar verwijderd van 2047.

Wat heeft punt 1 met punt 2 te maken?

Hong kong is al sinds de opening en reformatie periode, waarin de toenmallige leider Deng Xiaoping (邓小平） China openstelde voor buitenlandse handel, een belangrijke economische kracht geweest in China. Vele buitenlandse bedrijven zijn begonnen in Hong Kong en hebben van uit die stad geinvesteerd in het vasteland van China, zaken gedaan in het vasteland China, producten ontwikkeld in China. Waarom vanuit Hong Kong？ Simpel: basic law. De basic law wetgeving komt sterk overeen met westerse wetgeving en regelgeving. In het vasteland van China zijn buitenlandse bedrijven simpelweg veel minder beschermd.

Er zijn sinologen die geloven dat de Chinese wetten sterk genoeg zijn en dat uiteindelijk Shanghai het stokje zal overnemen van Hong Kong, maar naar mijn mening is dat naief. We hebben de afgelopen jaren misschien minder corruptie op lokaal niveau gezien, maar een ding is duidelijk: mocht de centrale overheid iets willen dan heb je maar te luisteren. Dit geldt niet alleen voor de bevolking, maar ook voor bedrijven en er is geen enkele wetgeving die je daartegen beschermd.

Door dit jaar voor het eerst in jaren de BBP achterwege te laten en tegelijkertijd afbreuk te doen aan de basic law, geeft de regering een duidelijk signaal af: economische voorspoed is minder belangrijk dan gehoorzaamheid.

Hoewel veel Chinezen op het vasteland deze maatregel op dit moment lijken te steunen; ze willen dat Hongkongnezen stoppen met protesteren en de rust in de stad wederkeert, is het de vraag hoe ze gaan reageren als mogelijk de buitenlandse bedrijven China de rug toe gaan keren. Het is de vraag of ze kunnen accepteren dat na jaren van economische voorspoed de economie op het tweede plan wordt gezet. Hoe dan ook: het zijn niet de beste tijden in China, maar wel interessante tijden. Blijf het volgen op deze site.