Hoe levendig is de Chinese maatschappij! Dat was het eerste wat me opviel toen ik vele jaren terug voor het eerst voet op Chinese bodem zette. Constant een stroom mensen op straat, ondernemers die vroeg in de ochtend hun zaak open gooien en pas laat in de avond hun deuren sloten en overal mensen met hun eigen straathandeltje. Van een kleedje met wat spullen erop tot een rijdende oven met bakplaat. De sfeer was geweldig. De chinezen hebben zelfs een woord voor dit soort levendigheid: renao (热闹)
Maar naarmate ik langer in China woonde viel me op dat er jaar na jaar minder straathandelaren te vinden waren. Elk jaar werden er meer regels en voorschriften opgesteld die het de straathandelaren moeilijk maakte om handel te drijven. Ze zouden te rommelig zijn en niet passen in de moderne Chinese droom die de regering najaagt. Vooral de burgemeesters van de grote steden vonden dat de straathandelaren de stad een pauper aanzien gaf. Grote glimmende winkelcentrums dat was de toekomst!
Ter handhaving van die regels en voorschriften werd er nieuwe beroepsgroep van stadshandhavers opgericht genaamd: chengguan (城管). Ordehandhavers die werk deden dat de politie eigenlijk beneden hun stand vond. Mocht je dit bekend in de oren klinken: ja, klopt, dit is de Chinese versie van onze buitengewoon opsporingsbeamtenaar (BOA).
Nu klagen wij Nederlanders wel eens over onze BOAs, maar vergeleken met de Chengguan zijn zij een stelletje lichtgewichten. De chengguan zijn zonder twijfel de meest gehate ambtenaars in China en niet zonder reden. De chengguan loopt nooit alleen, ook zie je er vrijwel nooit twee. Ze bewegen zich altijd voort in groepen van 4 tot 20 man en zijn zeer aggresief tegenover de straathandelaren. Dit resulteert in enorm veel geweldadige incidenten. Elke dag zie je Chengguan door de straten lopen op zoek naar overtredingen. Soms geven ze een waarschuwing, maar vaak worden ook kraampjes omgegooid en producten ingenomen of vernield, soms worden er klappen uitgedeeld. Zelf heb ik dit meerdere keren zien gebeuren.
Tegenwoordig waarschuwen de mensen de straathandelaren met de zin: chengguan lai le! (城管来了!) De chengguan komen! Zodat de straathandelaren op tijd weg kunnen komen met hun waren en gezondheid in tact.
Maar er is goed nieuws voor de straathandelaren want ze hebben in premier Li Keqiang (李克强）een medestander gevonden. De nummer twee van china (na de onaantastbare voorzitter Xi Jinping) heeft zijn gewicht in de ring gegooid en een ‘straathandelaren economie’ gepromoot tijdens zijn bezoek aan de provincie Shandong vorige week. Het idee is dat er meer vrijheden gegeven worden aan straathandelaren en kleine ondernemers om op die manier de economie een broodnodige impuls te geven na de economische ravage die Covid-19 heeft aangericht. Li zei zelfs dat kleine ondernemers en straathandelaren de dragers van de Chinese economie waren. Op de Chinese sociale media was er veel steun voor zowel de straathandelaren als Premier Li.
Enkele dagen na de uitspraken van de Premier kwamen de leiders van onder andere Beijing, Shanghai en Shenzhen echter naar voren in de staatsmedia en riepen dat de grote steden niet meer geschikt waren voor dit soort handelaren. Door zo direct tegen de woorden van de premier in te gaan leken ze impliciet steun te zoeken bij voorzitter Xi Jinping. De grote roerganger zal zoals altijd het laatste woord hebben.
Politieke spelletjes daargelaten de Chinese situatie lijkt een weerspiegeling te zijn van de keuzes die we (op kleinere schaal) ook in Nederland moeten gaan maken. In Nederland hebben we nu al meer dan 27000 BOAs en de nieuwe regels en voorschriften stapelen zich op. Regels die het ook vooral voor onze kleine ondernemers lastig maken om geld te verdienen. Kiezen we dan voor orde en handhaving of proberen we de economie een impuls te geven door regels te elimineren of te versoepelen?
Zelf ook zien gebeuren. Vond het wel heel zielig voor de mensen. Dat ze niet mogen verkopen is tot daar aan toe, maar om dan zo een kar met handel omver te trappen en de goederen kappot te maken gaat wel heel ver.