- No man is an island
Niemand is een eiland
schreef de dichter John Donne ooit. Hij wilde daarme uitdrukken dat we niet konden leven zonder onderdeel te zijn van een gemeenschap. Hetzelfde geldt voor naties. Elk land is onderdeel van een wereldgemeenschap of de regering dat nu wilt of niet. Noord Korea is het dichtst bij het zijn van een eiland, maar zelfs die regering is afhankelijk van Westerse hulp en ziet voor zichzelf een rol op het wereldtoneel. Een absurde rol, maar een rol desalniettemin.
De rol die Hong Kong speelde was, in de ogen van velen, het beste van twee werelden. De dynamiek en energie van het opkomende China gecombineerd met waarden die dicht tegen de westerse democratie aanlagen. Alleen nu de nieuwe nationale veiligheidswet is aangenomen neemt Hong Kong niet meer die unieke uitzonderingspositie in die het sinds de overdracht van 1997 heeft ingenomen. Het is nu slechts een van de talloze grote Chinese steden die zich moeten aanpassen aan een steeds intrusiever centraal regime vanuit Beijing.
Hoe heeft het zover kunnen komen? We kunnen de oorzaak zoeken bij de Chinese regering, maar zoals we net al lazen: niemand is een eiland. Misschien moeten we eens in de spiegel kijken en dan niet ons westerse hoofd draaien om die goede hoek te krijgen in dat zachte licht.
Trump
In 2016 won Donald trump de Amerikaanse verkiezingen door het winnen van de electoral vote (het kiescollege) terwijl hij tegelijkertijd de popular vote (de algemene verkiezingen) verloor. Trump lijkt op het eerste gezicht een geduchte tegenstander voor de Chinese regering. Al heel vroeg in zijn verkiezingscampagne omschreef hij de economische gevaren die het handelen met China met zich meebracht en, eenmaal in het Witte huis, begon hij een handelsoorlog.
Ondanks dat is in vele opzichten Donald Trump een godsgeschenk geweest voor de Chinese overheid. Om tot die conclusie te komen moeten we eerst even kijken naar hoe de Chinese regering haar bestaan verantwoord tegenover het volk. Welke rechtvaardiging is er voor hun bestaan? Als we kijken naar de Chinese media dan voert de CCP voornamelijke de volgende 3 rechtvaardigingen aan:
1. Historische rechtvaardiging
In 1949 werd de volksrepubliek China uitgeroepen door Mao Zedong, waarmee een groot deel van wat traditioneel gezien werd als Chinees grondgebied werd herenigd. Voor 1949 was er een verdeeld China geteisterd door westerse machten, een Japanse invasie en een burgeroorlog. De rechtvaardiging die de CPP dan ook aanvoert is als volgt: zonder ons sterke centrale gezag valt China uit elkaar.
2. Economische rechtvaardiging
Sinds het openen en reformeren van de economie door Deng Xiaoping eind jaren 70 heeft China een economische explosie ondergaan. Jaar op jaar is de economie gegroeid en dit is een andere belangrijke rechtvaardiging van het CCP bewind. Zij kunnen naar het verleden wijzen en vragen: heb je het nu niet veel beter dan vroeger? Dit is dankzij ons beleid.
3. Stabiliteit/Eenheid rechtvaardiging
Lang voor de communisten aan de macht kwamen werd de Chinese geschiedenis al verdeeld in goede historische periodes en slechte periodes. De goede periodes gingen altijd gepaard met grote nationale eenheid en stabiliteit terwijl de slechte periodes altijd gepaard gingen met verdeeldheid en chaos. De CCP weet dit en dus wil het laten zien dat deze regering stabiliteit en eenheid brengt.
Onze westerse democratieën hebben lange tijd precies hetzelfde kunnen aanbieden. Ook onze regeringen hadden de geschiedenis om hun bestaan te rechtvaardigen, ook wij hadden economische vooruitgang en ook wij hadden stabiliteit. Daarbij konden we nog talloze andere rechtvaardigingen aandragen zoals rechtmatige verkiezingen, vrijheid van meningsuiting, vrijheid van de pers, enzovoort.
Maar toen kwam Trump op het toneel en hij heeft onder veel van de hierboven genoemde waarden een bom gelegd. Hij heeft gebroken met historische bondgenoten in Europa en landen als Canada en Australie slechter behandeld dan een dictatuur als Saudi-Arabië, hij heeft een enorme grote verdeeldheid gecreërd tussen Amerikanen. Amerika is instabieler dan ooit en is in principe verdeeld in twee grote bevolkingsgroepen: voor Trump/tegen Trump. Ook heeft hij het paradepaardje van de westerse democratieën, de vrije pers, door het slijk gehaald. Elke persmedium dat enige kritiek op hem heeft wordt automatisch bestempeld als 'fake news' en hij ging zelf zover dat hij de pers 'the enemy of the people' noemde.
Toen ze dit in Beijng lazen moeten ze haast wel in hun handen geklapt hebben van vreugde. Een Amerikaanse president die niet alleen de vrije pers door het slijk haalt, maar ook nog in woorden die Mao zelf ook gebruikt heeft: 人民公敌. (de vijanden van het volk)
Toen de Hong Kong demonstraties eenmaal op gang kwamen was het voor de Chinese regering heel makkelijk om te wijzen naar de Amerkaanse democratie en tegen de bevolking te zeggen: kijk eens hoe instabiel het daar is, totaal geen eenheid, ze weten niet wat ze willen, ze hebben daar ook geen vrije pers want het is allemaal nep nieuws dat ook nog allemaal tegen China is. Wij snappen niet dat de Hong Kongers dat idiote Amerika als voorbeeld gebruiken.
Brexit
Brexit lijkt op het eerste gezicht een goed voorbeeld van democratische besluitvorming. Een britse meerderheid wilde uit de EU stappen en dankzij het befaamde Brexit referendum is dit uiteindelijk ook gebeurd.
Maar als we naar de cijfers kijken dan zien we dat het verschil tussen de bevolking die uit de EU wilde stappen en diegene die in de EU wilde blijven slechts 3 procent was, bovendien bleek achteraf het hele Brexit process aanzienlijk gecompliceerder dan was voorgesteld door de Brexiters.
De Chinese regering kan zodoende makkelijk een plaatje schetsen waarin de democratie heeft gefaald. Want de instabiliteit en onzekerheid die Brexit met zich meebrengt staat in scherp contrast met de stabiliteit en eenheid waarop de CCP zich voorstaat. En dus stelt het de vraag: is het eigenlijk wel goed dat 3 procent van de bevolking kan beslissen wat er gebeurt? Of moeten we dat soort beslissingen overlaten aan een competente stabiele overheid?
Na de overdracht van Hong Kong in 1997 hebben de Britten goede banden met Hong Kong onderhouden en na de invoering van de nationale veiligheidswet werden de regels voor het verkrijgen van een British national overseas paspoort versoepeld en werd het gemakkelijker gemaakt om te emigreren.
De reactie in de Chinese media? Brexit heeft aangetoond dat Britten niet zitten te wachten op immigranten. Hong Kongers zullen altijd tweederangs burgers zijn in de UK.
Natuurlijk weten we niet of de situatie in Hong Kong beter zou zijn zonder Trump en zonder Brexit, maar met een president als Trump en een ondoordacht referendum als Brexit heeft het westen het gemakkelijk gemaakt voor de CCP. Want waar vechten die Hong Kongers eigenlijk voor? Een domme realityster en Britten die niet op immigranten zoals jullie zitten te wachten.
Ik vrees ook dat we kritischer naar Amerika moeten kijken. Technisch gezien is het niet echt een democratie. Meer een plutocratie met een zeer gelimiteerd 2 partijen systeem. Ook hun hooggerechtshof is al jaren niet meer onafhankelijk van de politiek. China vergelijkt zich er graag mee in hun propaganda.