Deze vraag hoor ik vaak. Het is een begrijpelijk vraag, maar ook een vraag die lastig is om te beantwoorden.
Het meest voor de handliggende antwoord is: ja Het meer nauwkeurige antwoord is: sommige aspecten van de taal zijn niet al te moeilijk, andere aspecten zijn lastig en weer andere aspecten zijn heel moeilijk.
Ik zal hier een poging doen om te beschrijven welke aspecten dit precies zijn en wat er moeilijk is (of niet). Eerst even terug naar het antwoord: ja. Waarom is dat voor de handliggend? Omdat er een aspect is dat de taal moeilijk voor een ieder maakt: het leren van Mandarijn Chinees is tijdrovend. Toen ik net begon studeerde ik te weinig en daardoor ging mijn niveau nauwelijks omhoog Een aantal uren serieus studeren per dag is noodzakelijk, zeker in de beginfase.
Dan nu de aspecten van het mandarijn chinees we beginnen met: niet al te moeilijk, daarna volgt lastig en als laatste heel moeilijk. Dit is uiteraard geheel gebasseerd op mijn eigen ervaringen. Andere studenten van het mandarijn Chinees hebben misschien een andere lijst of een andere volgorde.
Niet al te moeilijk:
Grammatica.
De grammatica van het chinees kent geen vervoegingen, geen tijden, geen meervoudsvorm, geen bepaalde of onbepaalde lidwoorden, geen veranderingen van de zin in de vragende vorm, geen vrouwelijke/mannelijke vorm voor woorden, geen onregelmatige werkwoorden, geen verbuigingen van het bijvoegelijke naamwoord, geen verschil in woorden bij trappen van vergelijking en geen enkele andere verbogen vormen.
Er is vaak een vaste zinsvolgorde en veranderingen in tijd of meervoud worden simpelweg bepaald door context of soms door een grammaticaal partikel. Een grammaticaal partikel is een karakter zonder betekenis dat een bepaalde grammaticale functie heeft. Maar ook daarvan zijn er niet heel veel. Zoals gezegd er zijn geen lidwoorden, maar wel maatwoorden. Maatwoorden worden gebruikt om te tellen. Bijvoorbeeld:
三个人
betekent: drie personen.
三 = 3
个 = maatwoord
人 = persoon.
Voor verschillende zelfstandige naamwoorden bestaan verschillende maatwoorden, maar het is een behapbaar aantal. De grammatica in het gesproken Chinees is vrij flexibel en hoewel je daardoor minder overduidelijke gramaticale fouten maakt wanneer je spreekt of schrijft heeft het wel een nadeel: Het maakt de verstaanbaarheid lastiger. In andere talen met een wat meer rigide grammaticale structuur kun je op den duur voorspellen wat voor woord er zou moeten volgen op het woord dat je nu hoort. In het Chinees is dat niet altijd mogelijk.
acceptatie van beginnende leerlingen.
In sommige landen heeft de bevolking geen geduld met de happerende slechtsprekende beginner. Iedereen die wel eens in Frankrijk is geweest zal daarover mee kunnen praten. Ook Nederlanders zijn niet altijd gemakkelijk; terwijl de Nederlands sprekende beginner met veel moeite zijn zin probeert te vormen gaat menig Nederlander gelijk in het Engels spreken in plaats van de moeite te nemen om in het Nederlands te communiceren.
In China zijn er talloze mensen die geen Engels spreken dus oefenmogelijkheden zijn er genoeg. Zelfs toen mijn Chinees nog nauwelijks verstaanbaar was kon ik mensen vinden die geduldig en vol enthousiasme aanhoorde hoe ik hun mooie taal door het slijk haalde.
Lastig:
Uitspraak
Mandarijn Chinees is een toontaal. Dit betekent dat de betekenis van een woord afhankelijk is van de toon waarop je het uitspreekt. Er zijn 4 tonen in het mandarijn, plus een neutrale toon. Met een neutrale toon word bedoeld dat de spreker geen specifieke toon uitspreekt. De andere vier tonen zijn als volgt:
1ste toon: een hoge toon die constant hoog blijft.
2de toon: een toon die omhoog gaat van laag naar hoog
3de toon: een toon die vanaf het midden omlaag dipt en dan omhoog gaat
4de toon: een toon die van naar beneden gaat; van hoog naar laag.
De uitspraak van de toon bepaalt de betekenis van het woord. Bijvoorbeeld:
Karakter: 妈 uitspraak: ma (eerste toon) betekenis: moeder/ma
Karakter: 蟆 uitspraak: ma (tweede toon) betekenis: pad (als in het kikkerachtige dier)
Karakter 马 uitspraak: ma (derde toon) betekenis: paard
Karakter: 骂 uitspraak ma (vierde toon) betekenis: schelden
Sommige studenten geloven dat het niet veel uitmaakt welke toon je gebruikt omdat de context van de zin de betekenis sowieso vaak wel duidelijk maakt. Het is duidelijk dat je het over een paard hebt als je het tezamen met het woord rijden gebruikt bijvoorbeeld. In het begin van mijn studies dacht ik dit zelf ook. Maar een waarschuwing voor iedereen die dezelfde mening heeft: denk dit niet! Denk niet: ‘de tonen zijn niet zo belangrijk want context maakt duidelijk wat ik bedoel.’ Ik heb zelf die fout ook gemaakt en heb nog steeds moeite met mijn tonen.
Het is waar dat context vaak duidelijk maakt wat je bedoelt, maar de Chinezen zullen je Chinese level veel lager inschatten als je constant toonfouten maakt. Misschien ken je talloze woorden en kun je jezelf op vele manieren uitdrukken, maar als je tonen constant verkeerd zijn dan zullen de chinezen zeggen: je chinees is niet standaard genoeg. En dat is niet prettig als je er veel tijd in hebt gestoken.
Het doel moet zijn om minder en minder toonfouten te maken naarmate je verder vordert in je Chinese studie. Als je dat doel niet hebt, dan zal je Chinees nooit als echt goed worden beschouwd.
Mocht je alleen wat beginners Chinees willen leren om door China te reizen, dan kun je best een wat relaxtere houding aannemen en korte zinnetjes studeren die veelvuldig gebruikt worden vaak kunnen mensen je dan wel verstaan, ook al gebruik je de verkeerde toon.
Andere aspecten van de uitspraak zijn niet zo moeilijk. Er zijn geen woorden die afgeleid zijn uit het latijns of grieks zoals in Europese talen, dus elk geluid in elk woord is vrij makkelijk uit te spreken. (los van de toon）
Luistervaardigheid.
Er zijn twee problemen met luistervaardigheid.
1. Door de vrij flexible grammatica en het grote aantal woorden dat in onze westerse oren ongeveer hetzelfde klinkt is het in het begin zeer lastig om te horen waar de zin begint en waar de zin eindigt, soms is het zelfs niet duidelijk waar een woord begint en waar een woord eindigt, omdat een woord uit meerdere geluiden (en karakters) kan bestaan.
2. China is een groot land met honderden dialecten en talen. Een groot aantal mensen spreekt met een dialect dat voor de gemiddelde chinees nog net te verstaan is, maar voor de mandarijn student moelijk te ontrafelen is. Dit problem doet zich vooral voor bij ouderen. Gelukkig heeft de chinese overheid erg zijn best gedaan om de taal te standaardizeren. Daarom is er een hele grote groep van jonge chinese mensen die helder mandarijn kunnen spreken, zonder een sterk accent en die groep wordt alleen maar groter.
Lezen
Om chinees te kunnen lezen moet je vele uren besteden aan het leren van Chinese karakters. Er zijn twee karakter sets: traditioneel en versimpeld. In Taiwan, Hong kong en boeken van voor de jaren 50 kom je traditionele karakters nog altijd tegen. In China zelf wordt gebruik gemaakt van de versimpelde karakters. Versimpeld klinkt alsof de karakters nu simpel zijn, maar voor de meeste studenten kost het even veel tijd om de versimpelde karakters te leren als de traditionele. Het maakt vooral verschil wanneer je karakters schrijft met de hand, waarover later meer. Het is niet heel lastig om karakters te leren, maar het is wel enorm tijdrovend.
Chinese karakters zijn voor veel studenten een struikelblok, maar tegelijkertijd ook een van de meest mooie aspecten van de taal. Er zijn weinig mensen die de schoonheid van het schrift niet kunnen waarderen.
Heel moeilijk:
Schrijven met de hand.
Sinds de opkomst van de moderne computer, smartphone en andere fuctionele apparaten is het handmatig schrijven van karakters steeds minder noodzakelijk. Op een computer kun je een systeem gebruiken om karakters te vormen. In China gebruiken ze het pinyin (拼音) systeem. Dat is een Fonetisch systeem dat het mogelijk maakt om Chinese woorden met het westerse alfabet te schrijven. Na het invoeren van het woord, kun je in een pop up window een van de vele karakters kiezen die overeenkomen met het geluid. Omdat het niet mogelijk is om tonen in te voeren krijg je vaak 30 tot 40 keuzes, dus het is wel belangrijk dat je het karakter kan herkennen. Gelukkig staan de meest gebruikte karakters altijd vooraan. In Taiwan gebruiken ze een ander systeem genaamd: zhuyin (注音）ook wel Bopomofo genoemd. Ik ben hier niet bekend mee, maar het maakt het ook mogelijk om karakters te typen zonder dat je deze handmatig hoeft te schrijven.
Omdat het handmatig schrijven steeds minder noodzakelijk is zijn er veel chinezen die de vergeten hoe ze moeilijke karakter moeten te schrijven. Als het voor Chinezen al lastig is om de schrijfvolgorde van het karakter te onthouden dan is het uiteraard voor Mandarijn studenten nog moeilijker. Wanneer je in China woont kun je eigenlijk prima zonder, zolang je de karakters maar kunt lezen en herkennen.
Er is wel een hernieuwde interesse voor kalligrafie in China, dus als kunstvorm wordt het schrijven zeker nog gewaardeerd, maar het dagelijks schrijven verliest steeds meer praktische waarde. In de kalligrafie wordt er meer met traditionele karakters geschreven, omdat die als mooier worden gezien en ook moeilijker zijn om met de hand te schrijven.
Chengyu en andere gezegdes
In de Chinese taal wordt veelvuldig gebruik gemaakt van korte uitdrukkingen en gezegdes die bestaan uit 4 karakters. Deze uitdrukkingen worden chengyu genoemd. (成语) Er zijn ongeveer 5000 chengyu’s in de Chinese taal. Dit grote aantal komt door de lange geschiedenis en literaire traditie die China heeft en omdat chengyu uitdrukkingen van oudsher een belangrijke rol spelen in het culturele leven in China. Wanneer een Chinees veel van deze chengyu uitdrukkingen op de juiste manier gebruikt dan wordt hij of zij gezien al een belezen, erudiet persoon met een brede kennis van zaken.
Deze chengyu's en uitdrukkingen hangen sterk samen met de geschiedenis, cultuur en boeken die verplichte kost zijn voor de Chinese student. Hierdoor is het zeer lastig om ze te onthouden. Nog lastiger is om ze op de juiste manier te gebruiken, want je kunt ze niet zomaar in een zin gooien. Het is erg afhankelijk van de context.
Comentários