"百花齐放，百家争鸣
Laat honderd bloemen bloeien, laat honderd scholen wedijveren."
Zei de almachtige roerganger Mao Zedong toen het eind van het jaar 1956 in zicht kwam. Het was de eerste keer dat er openlijk om kritiek gevraagd werd op de regering. Mao wilde graag weten hoe de intelligentsia destijds over zijn regering dacht en hij spoorde hen aan om hun meningen als bloemen te laten groeien zodat verschillende scholen van denken met elkaar konden wedijveren om zo China te ontwikkelen. Langzaam maar zeker kwam de kritiek op gang, maar na een half jaar van harde meningen en bitter commentaar op de Chinese regering en zelfs op Mao, kwam er in Juli 1957 abrupt een einde aan de honderd bloemen bloeien campagne.
Onmiddelijk werd er een nieuwe politiek campagne aangekondigd. De zogenaamde anti-rechts campagne. Vrijwel zonder aarzeling werden diegene die kritiek leverden opgepakt en vervolgt en gestraft met verbanning naar het platteland, gevangenisstraf of de dood. Sinologen en historici hebben lang gediscusseerd over de intenties van Mao. Er zijn er die geloven dat de de honderd bloemen beweging een oprechte vraag was naar kritiek, anderen geloven dat het een doortrapte manier was om de slangen uit hun holen te lokken.
Na de arrestatie van Mediatycoon Jimmy Lai en een tiental andere activisten wordt het langzamerhand duidelijk dat er in Hong Kong iets soorgelijks heeft plaatsgevonden op kleinere schaal. De eerste protesten begonnen vorig jaar in de lente van 2019. Op dat moment had de Chinese regering nog veel opties. Van handreikingen doen naar de demonstranten tot hardhandig onderdrukken, maar het deed feitelijk niets. De Chinese regering leunde achterover en vertelde de Hong Kongnese leidster Carrie Lam dat zij het zelf moest oplossen.
Op dat moment zag ik dat nog als iets positiefs. Ik dacht dat China het "een land twee systemen" principe wilde respecteren en zich er daarom niet mee wilde bemoeien. Maar ik had beter moeten weten natuurlijk. De Chinese regering heeft overduidelijk lak aan dat principe, dat is de afgelopen paar maanden wel gebleken. Carrie Lam is bovendien een overduidelijke pop van de Chinese regering en was zeker niet op zoek naar een oplossing. De protesten met kritiek en commentaar op de regering in Beijing gingen door en zoals Mao vroeger liet de huidige leider Xi Jinping het even toe.
Nu het de Nationale veiligheidswet heeft ingevoerd weet de regering precies wie kritiek heeft geleverd, commentaar heeft gegeven en demonstranten aangemoedigd. Zo weten ze achter wie aan te gaan, wel zo makkelijk. Dat de wet is ingevoerd nadat Jimmy Lai en de activisten hun 'illegale' activiteiten hebben gepleegd en dat ze dus met terugwerkende kracht worden veroordeeld is opmerkelijk.
In elke moderne rechtstaat kun je in het strafrecht namelijk nooit met terugwerkende kracht veroordeeld worden. Dit gaat in tegen het legaliteitsbeginsel dat stelt dat je alleen veroordeeld kan worden voor een vooraf opgelegde bepaling. Het ontbreken van een moderne rechtstaat in China is dan ook precies waar de demonstranten tegen protesteerden.
Bloeiende bloemen hebben helaas nog steeds een hele korte bloeitijd in het moderne China.
留言